Ankara Üniversitesi bilim insanları, konuşma sesi üzerinden akciğer kanserinin erken evrede tespit edilmesini sağlayacak yapay zeka destekli yeni bir uygulama geliştirdi.
SES ANALİZİYLE ERKEN TEŞHİS İMKÂNI
Ankara Üniversitesi Kök Hücre Enstitüsü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Haydar Ankışhan liderliğinde yürütülen çalışma, akciğer kanserinin henüz ilk evresinde yüksek doğruluk oranıyla tespit edilmesini hedefliyor. Genellikle ileri evrede teşhis edilen akciğer kanserine karşı erken müdahale imkânı sunacak bu uygulama, farklı disiplinlerden bilim insanlarının katkısıyla geliştirildi.
SES, AKCİĞER KANSERİNE İŞARET EDEBİLİR Mİ?
AÜ Tıp Fakültesi İbni Sina Hastanesi'nde düzenlenen tanıtım toplantısında konuşan Doç. Dr. Ankışhan, çalışmalarının temelinde ses yapısı ile akciğerin anatomik ve dolaşım sistemleri arasındaki ilişkiyi analiz etme fikrinin yattığını belirtti. Yaklaşık 1,5 yıldır süren araştırmalar sonucunda, doğal ortamda kaydedilen konuşma seslerinin yapay zeka ve sinyal işleme teknikleriyle analiz edilerek %90’ın üzerinde doğruluk oranıyla erken evre akciğer kanserinin teşhis edilebileceği sonucuna ulaşıldı.
YAPAY ZEKA DESTEKLİ YENİ NESİL TARAMA YÖNTEMİ
Ankışhan, uygulamanın işleyişine dair, "Doğal konuşma seslerini özel sinyal işleme ve geliştirdiğimiz yapay zeka yöntemleriyle analiz ediyoruz. Bu verileri doğru şekilde eğiterek anlamlı bir model oluşturuyor ve akciğer kanserinin ses üzerindeki etkilerini tespit edebiliyoruz." açıklamasında bulundu.
DÜŞÜK MALİYETLİ VE GÜVENLİ ERKEN TARAMA YÖNTEMİ
Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Bülent Mustafa Yenigün, çalışmanın detaylarını paylaşarak, erken teşhisin akciğer kanseri tedavisinde hayati öneme sahip olduğunu vurguladı. Yenigün, x-ray gibi görüntüleme yöntemlerine alternatif olarak daha düşük maliyetli ve daha az zarar veren bir tarama yöntemi geliştirmek amacıyla yola çıktıklarını söyledi.
SES ANALİZİYLE KANSER İZLERİNİ TESPİT
Yürütülen çalışmada, 50 akciğer kanseri hastası ve 50 sağlıklı bireyden oluşan iki grup üzerinden analiz yapıldı. Katılımcıların iki dakikalık standart konuşma metinleri kaydedilerek aynı şartlarda değerlendirildi. Yapılan analizler sonucunda, %90 ila %92 arasında doğruluk oranına ulaşan etkileyici sonuçlar elde edildi. Yenigün, ilerleyen dönemlerde hasta sayısının artırılmasıyla hata payının daha da düşeceğini ifade etti.
SES DEĞİŞİKLİKLERİNDEN KİTLE BELİRTİSİNE
Doç. Dr. Yenigün, uygulamanın mekanizmasını şu sözlerle açıkladı: "Akciğerde oluşan kitleler, hava yollarında ve bronşlarda değişikliklere neden olarak sesin frekans ve rezonans yapısını etkiliyor. Uygulamamız, bu değişiklikleri tespit ederek patolojik bir akciğer kanseri olabileceğine dair erken uyarı veriyor."
2-3 YIL İÇİNDE TARAMA PROGRAMINA GİRME HEDEFİ
Uygulamanın kullanım sürecine ilişkin bilgi veren Yenigün, yeterli veri havuzu oluşturulduktan ve hukuki süreçler tamamlandıktan sonra, 1 ila 2 yıl içinde geniş çaplı tarama programlarında kullanılabileceğini öngördüklerini dile getirdi.
